Star: Stadskanaal-Ter Apel Rijksgrens

In verband met de grote hoeveelheid foto’s is de pagina onderverdeeld in hoofdstukken

De STAR is een museumlijn, die loopt van Veendam tot Stadskanaal en soms rijdt men door tot Nieuw Buinen. Tot 2018 kwamen er nog treinen in Musselkanaal, maar het tracé Stadskanaal-Musselkanaal is in dusdanig slechte staat dat men dit stuk van de museumlijn heeft afgesloten voor treinverkeer en het is vooralsnog te duur om het te herstellen. Toch beschikt de STAR veruit over de langste historische spoorlijn van Nederland.
Het traject Ter Apel-Musselkanaal is al veel langer gesloten – namelijk sinds 1972. Momenteel werkt men hard om de lijn Groningen-Veendam door te trekken naar Stadskanaal. Dit vergt veel aanpassingen, maar de bedoeling is dat Stadskanaal weer met Groningen verbonden wordt via het openbaar vervoer per spoor en als het volgend plan gaat, moet dat in 2025 gerealiseerd zijn.


September 2013

In het weekend van 22 september 2013 waren er ter afsluiting van het rij-seizoen de zogenaamde “Stardagen”, met extra treinritten en een race tegen de trein (Race the train), waarbij hardlopers het opnemen tegen de stoomloc Anna: het parcours loopt van Musselkanaal naar Stadskanaal (ca.10 km) en de trein heeft als handicap dat die bij elke overweg moet stoppen en wachten tot de oversteek veilig kan gebeuren.

de mooiste kleuruitvoering van de serie 2200 en 2400
het seinhuis van station Stadskanaal
een prachtige gerestaureerde gesloten goederenwagon

Augustus 2015

In het weekend van 1 augustus 2015 vond de manifestatie “Mussailkanaal” plaats en derhalve was er druk treinverkeer tussen Stadskanaal en Musselkanaal.
Zelfs de Arriva had een GTW-treinstel ingezet en ook werd er flink heen en weer gereden met de 2278 als trekkracht.

Stadskanaal: een GTW-treinstel van Arriva pendelde met een gangetje van pakweg 40 km/u tussen Stadskanaal en Musselkanaal
ok een samengestelde trein met de 2278 maakte diverse ritten tussen Stadskanaal en Musselkanaal
met mooie antieke richtingsborden
de 2278 aan het omlopen
het treinstel op het eindpunt in Musselkanaal
klaar voor vertrek – kijkend richting Stadskanaal
ook een rit met de stoomloc behoorde tot de mogelijkheden
het treinstel heeft zijn laatste slag gemaakt en staat klaar voor vertrek naar Veendam/Groningen
prachtige oude goederenwagons
helaas heeft deze stoomloc in brand gestaan en zal waarschijnlijk nooit meer in actie komen
in 2015 ondenkbaar, maar wellicht in 2025 mogelijk: personenvervoer tussen Veendam en Stadskanaal met een vaste dienstregeling
de 2278 tussen Musselkanaal en Stadskanaal – ter hoogte van de spoorsingel, op de grens Musselkanaal/Stadskanaal

Juni 2017

veel treinbewegingen
trein uit Veendam arriveert in Stadskanaal
een sik aan het rangeren met de nodige goederenwagons
dieselloc van de serie 2200
de stoomloc loopt om naar de voorkant om te koppelen en daarna weer te vertrekken naar Veendam
klaar voor vertrek

Augustus 2017

station Stadskanaal: wagons staan te wachten op de omlopende loc
klaar voor vertrek naar Veendam
prachtige gerestaureerde sik
overzicht station Stadskanaal – kijkend richting Wildervank/Veendam

Mei 2018

trein klaar voor vertrek richting Veendam
aan het rangeren met twee sikken

April 2019

loc aan het omlopen – links de werkloods
de loc rijdt achteruit en is bijna bij de wagons
aangekoppeld en klaar voor vertrek
de trein verlaat het station Stadskanaal en rijdt richting Veendam

Maart 2023

De eerste rijdag in 2023 – de trein is terug vanuit Veendam op station Stadskanaal en heeft de laatste rit van vandaag voltooid
Dieseltractie op deze eerste rijdag in 2023 – de 2200-serie blijft een prachtige loc
bij de loods stond een sik geparkeerd
in prachtige staat
het was de laatste slag op en neer Veendam en de loc zal zo afgekoppeld worden
de loc is afgekoppeld en zal naast de sik gezet worden
prachtige compositie op een zachte lentedag – 1 maart 2023 in Stadskanaal
rechts is een stuk slecht spoor verwijderd en wacht op herstel
een prachtig gerestaureerde bagagewagen
overzicht van het emplacement van station Stadskanaal
station Stadskanaal: de wagons staan klaar voor de volgende rijdag

Juni 2023

Het traject Ter Apel – Nw. Buinen

Op het traject Stadskanaal – Ter Apel rijden al lang geen treinen meer. Het gedeelte Ter Apel-Musselkanaal is in 1972 gesloten en in 1978 volkomen gesaneerd. Op sommige plekken is in het landschap nog iets herkenbaar van wat ooit spoorbaan was, maar op veel plekken is het talud geheel verdwenen en is niet meer te zien waar ooit de rails gelegen heeft.
Alleen in Ter Apel zijn de fundamenten nog aanwezig van de oude draaibrug over het Stads-Ter Apelkanaal en de naastgelegen weg heet nog steeds de Viaductstraat. Daar is ook nog iets van het tracé herkenbaar, maar van de locatie waar ooit het station was, is niets meer te zien en ook richting rijksgrens is er amper iets over van de oude situatie, hoewel bij de grensovergang Ter Apel-Haren/Meppen ook nog de oude fundamenten liggen van een spoorbrug over het kanaal. En daar was tevens het absolute einde van de spoorlijn, want de lijn in nooit verder doorgetrokken tot voorbij de Duitse grens, wat oorspronkelijk wel de bedoeling was.
In Musselkanaal was ooit een overgang richting Valthermond en in de tijd rond 1960-1965 reed er sporadisch nog een goederentrein en juist vanwege de lage frequentie is er in deze periode toch nog een vrachtwagenchauffeur verongelukt, die niet rekende op treinverkeer en in botsing kwam met de trein.
In 1990 is ook het goederenvervoer tussen Stadskanaal en Musselkanaal gestaakt en bij de oude overgang richting Valthermond houdt het spoor op. De spoorburg daar is een voetgangersbrug geworden en daarachter staat een stootblok.
Iets verderop ligt het oude station van Musselkanaal (kijk op deze pagina bij Augustus 2015 – Mussailkanaal) en tot 2018 reed de Star tot daar aan toe met hun treinen. Echter is het tracé en vooral de ondergrond te slecht geworden voor treinverkeer en daarom wordt daar ook totaal geen onderhoud meer aan gepleegd. Of het ooit nog weer gerenoveerd gaat worden is nog maar de vraag en dat zit vooral vast op de kosten natuurlijk.
Dit betekent dat de Star nog rijdt tot de losplaats in Nieuw Buinen en vanaf de grens Stadskanaal/Musselkanaal is de spoorbaan teruggegeven aan de natuur. Feitelijk houdt dit in dat alle treinen in Stadskanaal eindigen, want naar Nieuw Buinen wordt slechts sporadisch gereden om de daar opgeslagen materialen op te halen.
Via onderstaande foto’s wordt getracht om het traject Ter Apel – Nieuw Buinen in beeld te brengen.

De fundamenten van de oude draaibrug in Ter Apel – genomen vanaf de Viaductstraat en kijkend richting Ter Apel
Aan de kant van het oude station Ter Apel op het fundament nog een gedenkplaat
De gedenkplaat op het fundament
De resten van het oude spoor zijn nog aanwezig
Hier lagen ooit rails – richting station Ter Apel
De pijlers vanaf de zuidkant van de Viaductstraat
Aan de overkant van het kanaal – met zicht op de Viaductstraat
Aan de overkant van het kanaal – iets ten noorden van het oude viaduct
Hier ging het spoor richting Musselkanaal/Stadskanaal
Op de laagste pijler aan deze kant van het kanaal bevond zich het draaibare gedeelte van de brug.
Amper nog herkenbaar als spoorbaan, maar hier lag ooit rails
Ook hier lag ooit rails, maar het is volkomen gesaneerd en er is niets van over
Staande bij de oude overgang op de weg naar Valthermond houdt tegenwoordig het spoor op.
De brug is een voetgangersbrug geworden en aan de overkant staat een stootblok.
Het duidelijker zichtbare stootblok.
Hier was ooit een overgang. Richting Ter Apel lijkt nog wat rails te liggen, maar bij de witte camper achter het hek houdt dat echt op.
Eindpunt van het tracé
Op het perron van het oude station Musselkanaal – kijkend richting Ter Apel
Het oude station Musselkanaal – kijkend richting Stadskanaal
Een brug bij de overgang van de weg naar 2e Exloërmond
De brug bij de overgang van de weg naar 2e Exloërmond – kijkend naar Musselkanaal/Ter Apel
Bij de overgang van de weg naar 2e Exloërmond – kijkend naar Stadskanaal
Bij de overgang van de weg naar 1e Exloërmond – kijkend naar Musselkanaal
De overgang van de weg naar 1e Exloërmond – kijkend naar Stadskanaal
Aan het eind van de Spoorsingel in Musselkanaal/Stadskanaal – kijkend richting zuiden (Ter Apel)
Aan het eind van de Spoorsingel in Musselkanaal/Stadskanaal – kijkend richting noorden (Stadskanaal)
Halverwege de Spoorsingel een brug – kijkend richting zuiden (Musselkanaal/Ter Apel)
Halverwege de Spoorsingel bij een brug – kijkend richting noorden (Nw.Buinen/Stadskanaal)
Aan het begin van de Spoorsingel op de grens van Stadskanaal en Musselkanaal – kijkend richting Musselkanaal
Aan het begin van de Spoorsingel op de grens van Stadskanaal en Musselkanaal – kijkend richting Nw.Buinen/Stadskanaal
De stopplaats Nieuw Buinen – kijkend richting Stadskanaal, in de verte de oude schoorsteen van de Philips-fabriek
De stopplaats Nieuw Buinen met redelijk wat opgeslagen railmateriaal, met name betonnen dwarsliggers
De stopplaats Nieuw Buinen kijkend richting Musselkanaal
opgeslagen spoorwegmateriaal bij de stopplaats Nieuw Buinen
opgeslagen spoorwegmateriaal – wel allemaal oude meuk (het spoor ligt rechts achter de bosjes)

Juli 2023

viaduct bij halte Bareveld

vanaf de straatkant lijkt het een fragiel viaduct – van bovenaf is het wel een solide oversteek
bij de halte ligt zelfs een tweede spoor en het viaduct is qua fundering geschikt voor dubbelspoor
de halte Bareveld met zicht op het viaduct – richting Stadskanaal
de halte Bareveld – met zicht richting Wildervank/Veendam
de halte Bareveld met zicht richting Wildervank/Veendam – het tweede spoor is wel beveiligd met een stopblok
de halte Bareveld met zicht richting Stadskanaal